Profilaktyka…..

Oddychanie  i układanie dziecka do snu
Oddychanie jest naturalną, niezbędną do życia czynnością fizjologiczną. Jest także bardzo ważne dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania aparatu artykulacyjnego.
Wpływ oddychania na czaszkę twarzową rozpoczyna się od pierwszego oddechu noworodka. Prawidłowe oddychanie przez nos wpływa pozytywnie na ukształtowanie szczęk. Powietrze przechodząc przez nos ulega ogrzaniu i częściowo oczyszczeniu oraz nawilżeniu. Dziecko oddychając przez usta jest narażone na łatwe przeziębienie, gdyż powietrze zimne, nie oczyszczone przenika bezpośrednio do płuc. Podczas oddychania przez usta powietrze nie dociera do położonych głębiej pęcherzyków płucnych i krew jest słabo dotleniona. Dziecko niedotlenione jest blade, śpi niespokojnie, nie chce się bawić, jest obojętne oraz ma złą przemianę materii.
Patologiczne oddychanie przez usta powoduje powstawanie zaburzeń zgryzowych w postaci tyłozgryzów, zwężenia szczęki i zmian w stawie skroniowo- żuchwowym.
Oddychanie patologiczne przez usta trwające ponad rok wpływa upośledzająco na rozwój klatki piersiowej, narządu krążenia i oddychania, narządu żucia i czaszki twarzowej.
Już w okresie noworodkowym trzeba wspomagać domknięcie ust dziecka czapeczką zapinaną pod bródką lub zwiniętą pieluszką pod brodą z równoczesnym nieznacznym uniesieniem głowy poduszeczką lub materacykiem. Szczególnie ważne jest to w czasie spacerów, kiedy dziecko usypiając na świeżym powietrzu ma tendencję do otwierania ust na skutek wiotczenia mięśni przywodzących żuchwę. Zabiegać również należy o pełną drożność nosa specjalną gruszką nie wnikającą poza przedsionek nosa. Nie wolno także krępować ubrankiem ruchomości klatki piersiowej. Mięśnie klatki piersiowej przestają wówczas pracować i dochodzi do nawykowego oddychania przez usta mimo drożności nosa.
 (B. Rocławski (red.) Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk 1998)
Prawidłowy i najbardziej pożądany sposób oddychania to oddychanie żebrowo-brzuszne lub tzw. żebrowo-brzuszno-przeponowe. Ten typ połączonego oddychania uważany jest za najgłębszy i najwłaściwszy.
 Dzieci w wieku przedszkolnym często oddychają tak zwanym płytkim torem piersiowym. Takie oddychanie, nazywane także szczytowym lub obojczykowo-żebrowym, charakteryzuje się tym, że w czasie wdechu poszerzają się głównie górne obszary klatki piersiowej, następuje uniesienie ramion i łopatek, zaś w dalszej fazie następuje podciągnięcie brzucha. Ten typ oddechu umożliwia tylko częściowe napełnianie płuc powietrzem i jest to oddech wadliwy.
Jeżeli obserwujemy u naszej pociechy płytki, piersiowy tor oddechowy, możemy w trakcie zabaw uczyć prawidłowego, przeponowo – żebrowego sposobu oddychania.
ZABAWY I ĆWICZENIA ODDECHOWE 

• „Zaczarowana różdżka” – sznuruje nam usta – sprawdzamy czy dziecko jest wstanie oddychać przez nos i jak długo to robi.

• „Spacer po łące” – wciągamy powietrze nosem, zatrzymujemy i wypuszczamy nosem – wąchamy kwiatki.

• „Kołysanie misia na brzuszku” – przy wdechu przepona powinna się uwypuklić, przy wydechu powrócić do poprzedniego położenia. Wykonujemy to ćwiczenie w leżeniu, dodatkowo można na brzuchu położyć książkę (oczywiście nie za ciężką) a na niej ulubioną maskotkę. Podczas wdechu wyraźnie widzimy unoszącą się książkę.

• Zdmuchiwanie świecy – nabieramy powietrze nosem, dmuchamy ustami

• Długie dmuchanie na płomień świecy – chodzi o jak najdelikatniejsze długie wypuszczanie powietrza tak, aby płomień tylko się poruszał, ale nie zgasł.

• Puszczanie baniek mydlanych przez słomkę.

• Dmuchanie na kuleczkę z watki – „mecz” (2 osoby na przeciw siebie wbijają gole),

• Dmuchanie na serwetkę – zabawa w „ducha” (głowa odchylona w tył, kładziemy serwetkę na twarzy, robimy wdech nosem i mocny wydech ustami tak, aby serwetka poleciała do góry)

• Dmuchanie na inne drobne przedmioty – piórka, piłeczkę do ping-ponga itp.
  Przesuwanie różnych małych przedmiotów poprzez dmuchanie na nie przez słomkę.

• „Układanie obrazka” – zabawy te polegają na zasysaniu przez słomkę małych kawałków papieru, a następnie układanie z nich obrazka.

• Na wydechu długie wymawianie samogłoski: a, e, o, u, y... 

• „Zabawa z nitką”. Z doświadczenia wiem, że dzieci lubią obserwować swoje wyniki,          

                  używam do tego zwykłej nitki. Kiedy rozpoczynam ćwiczenie oddechowe przesuwam                  
                  palcami po nitce, a następnie pokazuje dziecku jak długi był jego wydech. Potem
                  porównuje długość mojej nitki (mojego wydechu). Do zabawy można włączyć innych
                  członków rodziny. Gdy dziecko wygrywa chętniej podejmuje nowe wyzwania
       Podane przeze mnie  przykłady ćwiczeń powinny służyć jedynie jako inspiracja dla twórczych rodziców, którzy  potrafią doskonale  (o czym mogłam się niejednokrotnie przekonać) połączyć wspólną zabawę z dzieckiem z prowadzoną profilaktyką, zapobiegającą ewentualnym wadom wymowy.
 

            UWAGA!

1. Nie robimy tych ćwiczeń zbyt długo – może dojść do hiperwentylacji.

2. Bawimy się w przewietrzonym pomieszczeniu.

3. Pojemność płuc dziecka jest mniejsza niż dorosłego, więc przy zabawach, „kto dłużej będzie dmuchał, kto dłużej powie...” – zawsze wygra dorosły. 

   Logopeda Irena Marszalik

Galeria zdjęć